बुचर्ड बाय रिचर्ड्स
आजच्या दिवशी दोन महत्त्वाच्या घटना इतिहासात घडून गेल्या. त्यातली एक कोणती ते तर तुम्हाला माझ्या फेसबुक वॉलवरून दिसतेच आहे. पण अस्मादिक आजच्या दिवशी अवतार घेण्यापूर्वीच बरोब्बर तीन वर्षे आधी याच दिवशी ३१ मे रोजी घडलेली आणखी एक घटना क्रिकेटविश्वात जबरदस्त खळबळ माजवून गेली होती.
तर १९८४ चा मोसम सुरु होता.. वेस्ट इंडिज - इंग्लंड टेक्सको ट्रॉफीसाठी भिडत होते. पहिली मॅच आजच्या दिवशी ओल्ड ट्रॅफोर्ड. मँचेस्टर येथे होत होती. वेस्ट इंडिज आधी बॅटिंग करत होते. आदल्याच वर्षी भारताकडून वर्ल्ड कपमध्ये दोनदा हरत कप गमावलेला विंडीज संघ गेलेली पत मिळवण्यासाठी त्वेषाने खेळायला लागला होता. पण या मॅचमध्ये अति घाई संकटात नेई असं काहीसं झालं बहुतेक त्यांचं. नाहीतर इतकी भक्कम बॅटिंग लाईनअप असताना विंडीजची अवस्था १०२/७ व्हावी हे काही बरोबर नव्हतं. गॉर्डन ग्रिनीज, डेस्मंड हेन्स हे सलामीवीर, आणि नंतर आलेले रिची रिचर्डसन, क्लाइव्ह लॉइड, गोम्स, दुजाँ वगैरे सगळेच नुसते हजेरी लावून परतले. आणि हजेरी म्हणजे पण प्रॉपर हजेरी हां - प्रत्येकाचा स्कोर अगदी एक आकडी. पण पण पण व्हिव रिचर्ड्स नावाचा एक तगडा माणूस अजूनही टिकून खेळत होता. इयान बोथम, विलिस, प्रिंगल वगैरे त्याला आउट करण्यासाठी टिच्चून मारा करत होते, पण हा लेकाचा कुणालाही दाद देत नव्हता, ते त्याच्या जीन्समध्येच नव्हतं म्हणा ना. बाप्टिस्टला हाताशी धरत त्याने आठव्या विकेटसाठी ५९ जोडले, बाप्टिस्ट २६ वर गेला. पाठोपाठ जोएल गार्नरही पटकन आउट झाला. बाहुबली किंवा सचिन मूव्ही बघून येऊन फेसबुकवर त्याबद्दल पोस्ट टाकतानाची घाईही फिकी वाटावी इतक्या घाईत बाद झालेले इतर बॅट्समन एकीकडे आणि स्वत: मात्र एकटाच वेगळ्याच पिचवर खेळत असल्यासारखा आणि एव्हाना शतकाच्या उंबरठ्यावर असलेला व्हिव दुसरीकडे.. तो अजून खेळत असला तरी १६६/९ वरून वेस्ट इंडिज करून करून असा कितीसा करणार, मॅच आपलीच आहे म्हणून इंग्लिश खेळाडू खुशीत होते.
व्हिवला हे आवडलं नसावं, त्यालाही त्याच्या बॉलर्सचा कर्दनकाळ, जगातला सर्वात स्फोटक बॅट्समन वगैरे टॅग्जना जागायचं होतंच. मग हाताशी फक्त शेवटचा गडी मायकेल होल्डिंग असला म्हणून काय झालं. व्हिवने टप्प्याटप्प्याने धुलाई सुरु ठेवलीच होती. विंडीजच्या १७० मध्येच याचं ११२ बॉल्समध्ये शतक झालं होतं. मग त्याने अजून जरा हात मोकळे केले, आपल्या भात्यातले शॉट्स खूप प्रेमाने सढळ हस्ते बाहेर काढले. तेव्हा या वनडे मॅचेस साठ ओव्हर्सच्या असायच्या, ही मॅच ५५ ओव्हर्सची खेळवली जात होती. बॉलर्स पळत येत होते, फिल्डर्स मैदानभर पळत होते, दमत होते, पण हा पठ्ठया काय आउट व्हायचं नाव घेत नव्ह्ता, इतका हट्टी की शेवटपर्यंत घेतलं नाही. ५५ ओव्हर्स पूर्ण झाल्या तेव्हा शेवटच्या विकेटसाठी चक्क त्याने होल्डिंगसोबत नाबाद शतकी भागीदारी केली होती. १०६ च्या या भागीदारीत होल्डिंगचा वाटा फक्त १२ धावांचा, यावरून व्हिवचा तडाखा लक्षात यावा. विजयी मुद्रेने हसत व्हिव पॅव्हेलियनकडे परतला तेव्हा त्याच्या नावावर नाबाद १८९ धावा होत्या, २१ फोर्स आणि ५ सिक्स. त्या काळात १८९ म्हणजे काय झालं राव.. हां काही महिने आधी कपिलने वर्ल्डकपमध्ये भारताला अशाच १७/५ बिकट अवस्थेतून बाहेर काढत १७५ ठोकल्या होत्याच, पण त्या झिम्बाब्वेविरुद्ध. इथे हा व्हिव राजा बोथमसारख्यांची धार बोथट करत होता, तेही त्यांच्याच घरात जाऊन.
जिंकायला २७३ टार्गेट घेऊन उत्तरादाखल खेळताना इंग्लंडचीही सुरूवात खराबच झाली. आपला ६ फूट ८ इंची देह आणि बॉलिंगच्या वेळी बॉल रिलीज करताना त्या लांब हाताचे एक्स्ट्रा २ फूट धरले तर साडेआठ - पावणेनऊ फुटांवरून बॉल सोडणारा जोएल गार्नर बेक्कार तिखट मारा करत होता, ८ वरच इंग्लंडचे २ घालवले त्याने. त्यात एक माईक गॅटींग. मग डेव्हिड गॉवरला घेत माल्कम मार्शल त्याला जॉईन झाला. एव्हाना होल्डिंगही एक विकेट घेऊन बसला होता. ५१ स्कोर असताना पाचवी विकेट म्हणून बोथम फक्त २ रन्स करून आउट झाला, आणि कोण जिंकणार हे स्पष्ट झालं. पण मग बेअरस्टो - मिलरची एक छोटेखानी तीसची भागीदारी झाली. होल्डिंग, गार्नर, मार्शल प्रयत्न करतच होते, पण चतुर क्लाइव्ह लॉइडने विचार केला की दिवस व्हिवचा आहे तर त्याच्याकडे बॉल देऊन बघू. झालं, दिवस माझाच आहे हे व्हिवने त्या दोघांच्याही विकेट्स घेत लगेच सिद्ध केलं. इंग्लंड त्या दिवशी वेस्ट इंडिजला फारच मनापासून खुन्नस देत होते बहुतेक.. तुम्ही १०२/७ होता ना, तर घ्या - आम्हीपण १००/७.. पण अॅलन लॅम्ब अजून कुणाला बधत नव्हता, तळाच्या लोकांना साथीला घेत एक एक वीट कष्टाने जोडत होता, पडकी भिंत बांधत होता, त्यांना पाठीवरती हात ठेवून फक्त लढ म्हणत होता.. अर्थात त्यालाही माहीत होतं की अशक्य इनिंग खेळायला तो काही व्हिव नाही. ७५ वर असताना गोम्सच्या बॉलिंगवर रिचर्डसनकडे कॅच देऊन लॅम्ब शेवटचा गडी म्हणून आउट झाला, तेव्हा इंग्लंडचा स्कोर १६८ होता. व्हिवने बॉलिंग करताना ११ ओव्हर्सचा कोटाही पूर्ण केला आणि ४५ मध्ये २ विकेट्स घेतल्या.
विंडीज १०४ रन्सनी जिंकले होते आणि व्हिव - होल्डिंगची लास्ट विकेट पार्टनरशिप १०६ ची होती, हे एकच वाक्य खरं तर त्या दिवशी काय झालं हे कळायला बास आहे.
त्या आधी जगात कुणीच ९ विकेट्स पडल्यानंतर अशी इनिंग पाहिली नव्हती. व्हिवची ही जगावेगळी खेळी आजही निर्विवादपणे वनडेतली सर्वोत्तमपैकी एक मानली जाते. आणि ही स्पेशल खेळी तो ३१ मे रोजी खेळला म्हणून मीही त्याचे विशेष आभार मानतो आणि एवढं लिहून माझे १८९ पेक्षा जरा जास्त झालेले हे शब्द संपवतो.
- पराग पुजारी
आजच्या दिवशी दोन महत्त्वाच्या घटना इतिहासात घडून गेल्या. त्यातली एक कोणती ते तर तुम्हाला माझ्या फेसबुक वॉलवरून दिसतेच आहे. पण अस्मादिक आजच्या दिवशी अवतार घेण्यापूर्वीच बरोब्बर तीन वर्षे आधी याच दिवशी ३१ मे रोजी घडलेली आणखी एक घटना क्रिकेटविश्वात जबरदस्त खळबळ माजवून गेली होती.
तर १९८४ चा मोसम सुरु होता.. वेस्ट इंडिज - इंग्लंड टेक्सको ट्रॉफीसाठी भिडत होते. पहिली मॅच आजच्या दिवशी ओल्ड ट्रॅफोर्ड. मँचेस्टर येथे होत होती. वेस्ट इंडिज आधी बॅटिंग करत होते. आदल्याच वर्षी भारताकडून वर्ल्ड कपमध्ये दोनदा हरत कप गमावलेला विंडीज संघ गेलेली पत मिळवण्यासाठी त्वेषाने खेळायला लागला होता. पण या मॅचमध्ये अति घाई संकटात नेई असं काहीसं झालं बहुतेक त्यांचं. नाहीतर इतकी भक्कम बॅटिंग लाईनअप असताना विंडीजची अवस्था १०२/७ व्हावी हे काही बरोबर नव्हतं. गॉर्डन ग्रिनीज, डेस्मंड हेन्स हे सलामीवीर, आणि नंतर आलेले रिची रिचर्डसन, क्लाइव्ह लॉइड, गोम्स, दुजाँ वगैरे सगळेच नुसते हजेरी लावून परतले. आणि हजेरी म्हणजे पण प्रॉपर हजेरी हां - प्रत्येकाचा स्कोर अगदी एक आकडी. पण पण पण व्हिव रिचर्ड्स नावाचा एक तगडा माणूस अजूनही टिकून खेळत होता. इयान बोथम, विलिस, प्रिंगल वगैरे त्याला आउट करण्यासाठी टिच्चून मारा करत होते, पण हा लेकाचा कुणालाही दाद देत नव्हता, ते त्याच्या जीन्समध्येच नव्हतं म्हणा ना. बाप्टिस्टला हाताशी धरत त्याने आठव्या विकेटसाठी ५९ जोडले, बाप्टिस्ट २६ वर गेला. पाठोपाठ जोएल गार्नरही पटकन आउट झाला. बाहुबली किंवा सचिन मूव्ही बघून येऊन फेसबुकवर त्याबद्दल पोस्ट टाकतानाची घाईही फिकी वाटावी इतक्या घाईत बाद झालेले इतर बॅट्समन एकीकडे आणि स्वत: मात्र एकटाच वेगळ्याच पिचवर खेळत असल्यासारखा आणि एव्हाना शतकाच्या उंबरठ्यावर असलेला व्हिव दुसरीकडे.. तो अजून खेळत असला तरी १६६/९ वरून वेस्ट इंडिज करून करून असा कितीसा करणार, मॅच आपलीच आहे म्हणून इंग्लिश खेळाडू खुशीत होते.
व्हिवला हे आवडलं नसावं, त्यालाही त्याच्या बॉलर्सचा कर्दनकाळ, जगातला सर्वात स्फोटक बॅट्समन वगैरे टॅग्जना जागायचं होतंच. मग हाताशी फक्त शेवटचा गडी मायकेल होल्डिंग असला म्हणून काय झालं. व्हिवने टप्प्याटप्प्याने धुलाई सुरु ठेवलीच होती. विंडीजच्या १७० मध्येच याचं ११२ बॉल्समध्ये शतक झालं होतं. मग त्याने अजून जरा हात मोकळे केले, आपल्या भात्यातले शॉट्स खूप प्रेमाने सढळ हस्ते बाहेर काढले. तेव्हा या वनडे मॅचेस साठ ओव्हर्सच्या असायच्या, ही मॅच ५५ ओव्हर्सची खेळवली जात होती. बॉलर्स पळत येत होते, फिल्डर्स मैदानभर पळत होते, दमत होते, पण हा पठ्ठया काय आउट व्हायचं नाव घेत नव्ह्ता, इतका हट्टी की शेवटपर्यंत घेतलं नाही. ५५ ओव्हर्स पूर्ण झाल्या तेव्हा शेवटच्या विकेटसाठी चक्क त्याने होल्डिंगसोबत नाबाद शतकी भागीदारी केली होती. १०६ च्या या भागीदारीत होल्डिंगचा वाटा फक्त १२ धावांचा, यावरून व्हिवचा तडाखा लक्षात यावा. विजयी मुद्रेने हसत व्हिव पॅव्हेलियनकडे परतला तेव्हा त्याच्या नावावर नाबाद १८९ धावा होत्या, २१ फोर्स आणि ५ सिक्स. त्या काळात १८९ म्हणजे काय झालं राव.. हां काही महिने आधी कपिलने वर्ल्डकपमध्ये भारताला अशाच १७/५ बिकट अवस्थेतून बाहेर काढत १७५ ठोकल्या होत्याच, पण त्या झिम्बाब्वेविरुद्ध. इथे हा व्हिव राजा बोथमसारख्यांची धार बोथट करत होता, तेही त्यांच्याच घरात जाऊन.
जिंकायला २७३ टार्गेट घेऊन उत्तरादाखल खेळताना इंग्लंडचीही सुरूवात खराबच झाली. आपला ६ फूट ८ इंची देह आणि बॉलिंगच्या वेळी बॉल रिलीज करताना त्या लांब हाताचे एक्स्ट्रा २ फूट धरले तर साडेआठ - पावणेनऊ फुटांवरून बॉल सोडणारा जोएल गार्नर बेक्कार तिखट मारा करत होता, ८ वरच इंग्लंडचे २ घालवले त्याने. त्यात एक माईक गॅटींग. मग डेव्हिड गॉवरला घेत माल्कम मार्शल त्याला जॉईन झाला. एव्हाना होल्डिंगही एक विकेट घेऊन बसला होता. ५१ स्कोर असताना पाचवी विकेट म्हणून बोथम फक्त २ रन्स करून आउट झाला, आणि कोण जिंकणार हे स्पष्ट झालं. पण मग बेअरस्टो - मिलरची एक छोटेखानी तीसची भागीदारी झाली. होल्डिंग, गार्नर, मार्शल प्रयत्न करतच होते, पण चतुर क्लाइव्ह लॉइडने विचार केला की दिवस व्हिवचा आहे तर त्याच्याकडे बॉल देऊन बघू. झालं, दिवस माझाच आहे हे व्हिवने त्या दोघांच्याही विकेट्स घेत लगेच सिद्ध केलं. इंग्लंड त्या दिवशी वेस्ट इंडिजला फारच मनापासून खुन्नस देत होते बहुतेक.. तुम्ही १०२/७ होता ना, तर घ्या - आम्हीपण १००/७.. पण अॅलन लॅम्ब अजून कुणाला बधत नव्हता, तळाच्या लोकांना साथीला घेत एक एक वीट कष्टाने जोडत होता, पडकी भिंत बांधत होता, त्यांना पाठीवरती हात ठेवून फक्त लढ म्हणत होता.. अर्थात त्यालाही माहीत होतं की अशक्य इनिंग खेळायला तो काही व्हिव नाही. ७५ वर असताना गोम्सच्या बॉलिंगवर रिचर्डसनकडे कॅच देऊन लॅम्ब शेवटचा गडी म्हणून आउट झाला, तेव्हा इंग्लंडचा स्कोर १६८ होता. व्हिवने बॉलिंग करताना ११ ओव्हर्सचा कोटाही पूर्ण केला आणि ४५ मध्ये २ विकेट्स घेतल्या.
विंडीज १०४ रन्सनी जिंकले होते आणि व्हिव - होल्डिंगची लास्ट विकेट पार्टनरशिप १०६ ची होती, हे एकच वाक्य खरं तर त्या दिवशी काय झालं हे कळायला बास आहे.
त्या आधी जगात कुणीच ९ विकेट्स पडल्यानंतर अशी इनिंग पाहिली नव्हती. व्हिवची ही जगावेगळी खेळी आजही निर्विवादपणे वनडेतली सर्वोत्तमपैकी एक मानली जाते. आणि ही स्पेशल खेळी तो ३१ मे रोजी खेळला म्हणून मीही त्याचे विशेष आभार मानतो आणि एवढं लिहून माझे १८९ पेक्षा जरा जास्त झालेले हे शब्द संपवतो.
- पराग पुजारी
