Monday, 5 December 2016

प्रिय अजित

प्रिय अजित,

काल डिसेंबर - तुझा वाढदिवस झाला, कालच विश करायचं होतं, पण नेटपॅकमध्ये काल तुझ्या बॉलिंगसारखेच सातत्य नव्हते, आणि तू टीममधून व्हायचास तशीच रेंजसुद्धा आतबाहेर होत होती म्हणून आज पोस्ट करावं लागतंय. तर तुला वाढदिवसाच्या हार्दिक शुभेच्छा. क्रिकइन्फोवर तुझ्याबद्दलच्या डिस्क्रिप्शनमध्ये पहिलेच तीन शब्द आहेत – ‘Slight, fiery and gifted’.. (आणि क्रिकइन्फो म्हणजे काही NDTV नाही भाटगिरी करायला, क्रिकइन्फो  फॅक्ट बेस्ड खरं काय तेच लिहितात.) तरीही तुझी कारकीर्द जितकी बहरायला हवी होती तितकी बहरली नाही हे खरेच. अर्थात जेव्हा आलास तो दणक्यातच आला होतास हे कुणीही मान्य करेल. फक्त २३ वनडेत ५० विकेट्स घेऊन डेनिस लिलीचा रेकॉर्ड मोडत तेव्हाचा नवीन वर्ल्ड रेकॉर्ड करणारा तू, (तोच लिली ज्याने आपल्या सचिनला 'बाबा रे, बॉलर नको तू बॅट्समन हो' असं चेन्नईत MRF पेस अकादमीत सांगितलं होतं आणि मगच सचिन बॅटिंगकडे जास्त वळला. या एका कारणासाठी आम्ही आचरेकर सरांचे जेवढे ऋणी आहोत, तेवढेच लिलीचेही) आडनावाला शोभणाऱ्या स्पीडने लिली बॉलिंग करायचा, तसाच तूही तुझ्या शरीरयष्टीला शोभणाऱ्या सतत १४० किमी/तास सारख्या भन्नाट वेगाने बॉलिंग करायचास. आपला खरा स्पीडस्टर होतास. आज आठवतो आमचा एकेकाळच्या ऑर्कुटवरचा एकेकाळचा ग्रुप - 'अजित आगरकर - रियल स्पीडस्टर' आणि त्यात रंगणाऱ्या तुझ्याबद्दलच्या गप्पा, पोस्ट्स.

कोणी काही म्हणो, मला तू प्रचंड आवडायचास. म्हणून तब्येतीत लिहिणार..(मग तुझी माझी तब्येत दिसायला कशी का असेना..) कदाचित त्यामुळेच माझी बॉलिंग एक्शनही (माझ्या आत्येभावाच्या मते) तुझ्यासारखी झाली होती.. चालायचं, असं  होतच असेल  ना, की आपण प्रॉपर रनअप घेऊन आयुष्यात पहिल्यांदाच बॉलिंग करताना बॉलिंग मार्कला गेल्यावर आपण नेमक्या कोणत्या एक्शनने बॉल रिलीज करणार हे तिथे पोहोचूपर्यंत आपल्यालाही माही नसतंपण जी एक्शन सर्वात जास्तवेळा पाहिलीये तीच सबकॉन्शसमध्ये फिट्ट बसलेली असल्यामुळे बॉल आपसूक तसा सोडला जातो. (छे, आपल्या शिविल कौशिकने त्या पॉल एडम्सची एक्शन इतक्यावेळा पाहायला नको होती..) मग हळूहळू निसर्गदत्त फिजिक आणि बॉलिंगमधल्या अल्पमतीच्या लॉजिकप्रमाणे ती एक्शन काहीशी बदलत जाते . नंतर म्हणे माझी एक्शन थेट ग्लेन मॅक्ग्रासारखी झाली, काही मित्र तरी म्हणतात असं. (मी हे जाहीर केलं नाही, उगाच अविष्कार साळवी चिडला असता) आणि आमच्यात साम्यही होतंच की.. मॅक्ग्रा एक टप्पा पकडून बरोब्बर ऑफ स्टम्पवर सतत बॉलिंग करत राहायचा, माझाही सतत जिथे कुठे टप्पा पडायचा तिथे ऑफ स्टम्प लावली की झालं. त्याचं जाऊदे, पण तुझ्यावर आणि माझ्यावर आरोपही काहीसे सारखेच झाले. तू प्रत्येक ओव्हरमध्ये चार चांगले बॉल टाकल्यावर एकतरी 'बाउंड्री प्लिज' छाप बॉल टाकायचास, मीही फार नाही पण ओव्हरमधले सहा बॉल तसेच टाकायचो. असो, पुढे टीम इंडिया एका चांगल्या तेज ताडमाड गोलंदाजाला मुकली हे मात्र खरं.

हेडन, गिलख्रिस्टसारख्यांचे जिथे सिक्स बसायचे नाहीत, तिथे तू कधीकधी सहज बॅट फिरवत सिक्स मारले आहेस. तुझी ती विकेटकिपरला डोक्यावर आशीर्वाद देऊन अतिकॅज्युअली येणारी हाय बँकलिफ्ट धोनीसारखी रानटी नाही, पण एलिगन्ट वाटायची, अलंकारिक वाटायची. त्या काळी २१ चेंडूत पन्नास मारलेस तू, भारताकडून अजूनही हाच विक्रम अबाधित आहे. द्रविड २२ आणि तू २१. द्रविडवरून आठवलं (द्रविडवरून मला तसंही १९९६ ते २०११ मधलं सगळंच आठवतं म्हणा), तुम्ही दोघांनी जिंकून दिलेली एडलेड टेस्ट.. तू मोक्याच्या क्षणी कामगिरी उंचावत ४१ मध्ये कांगारू खाल्लेस, आणि नंतर द्रविड विनिंग शॉट मारतानाही तूच नॉन स्ट्रायकर एन्डला होतास हा दैवयोग आहे. विजयाचे दोन शिलेदारच खेळपट्टीवर असताना टेस्ट जिंकली, पण यावेळी काही गांगुलीने शर्ट काढला नाही. तू ऍव्हरेज क्रिकेटर राहूनही (असूनही नाही, 'राहूनही')  तुला या वर्षी अमेरिकेत झालेल्या दिग्गजांच्या 'ऑल स्टार्स' टी ट्वेन्टी स्पर्धेत कसं घेतलं यावर वाद झाला होता, पण मग कार्ल हूपर तरी कुठे ग्रेट होता, तो खेळलाच की. असो, इतरदेशीयांना बोलायला नको, हूपरने वाचलं तर म्हणेल 'त्यात काय, केजरीवाल तुमच्या राजधानीचा मुख्यमंत्री होतोच की'.. मग आपल्यालाच काही बोलता यायचं नाही.

"His aggression was an asset, but his body could not sometimes support it", असंही क्रिकइन्फो म्हणतं तुझ्याबद्दल, जे खरच आहे. फास्ट बॉलरसाठी फिटनेस सर्वात महत्त्वाचा. मोदी ब्लॅक मनीवाल्यांच्या मागे लागलेत तशा काहीवेळा दुखापती तुझ्या मागे लागल्या, मग कामगिरीत सातत्य राहिले नाही, आणि मग तू क्रिकेट खेळताना बीसीसीआय तुझ्याशी तळ्यात मळ्यात खेळू लागली. एव्हाना तुला झहीर खानसारखा कडक कॉम्पिटिटर आला होता, तो लेफ्ट आर्म असल्यानं त्याला प्रेफरन्स मिळणं स्वाभाविकच होतं. तेव्हा डावखुरा कुणी नव्हता ना, पण मग आर पी सिंग, नेहरा, इरफान वगैरे लेफ्ट आर्म फौजच आली. अर्थात तू श्रीनाथ, प्रसादसोबत सांभाळलेली आपल्या बॉलिंगची धुरा आणि बहुतेकदा पहिली विकेट तुझ्या पहिल्या - ओव्हर्समध्ये मिळवून देण्याचं तुझं कौशल्य यामुळं तुला संघात काही काळ का होईना महत्त्व होतं. तू खरा ब्रेक थ्रू मास्टर होतास. बाउंड्री लाईनवरूनही अचूक थ्रो करायचास, हा अजून एक asset. (इथे आपल्यात फरक आहे हां मित्रा, कारण मी बाउंड्री लाईनवर उभा असलो की माझ्यात अश्विन किंवा नेहरा संचारतो.)



बोलर म्हणून तू भारीच होतास, पण अंडररेटेड राहिलास. तुझी रिव्हर्स स्विंगवर बऱ्यापैकी हुकूमत होती, आपल्याकडे बांगलादेशी घुसतात तसा डेथ ओव्हर्समध्ये झुईईईन करून झटकन आत घुसणारा तुझा यॉर्कर बॅट्समनची दांडी गुल करून जायचा, लो फुलटॉस मुद्दाम टाकून तू तुला हवं तिथे कॅच द्यायला भाग पाडायचास. (ही सिस्टीम नेमकी कशी चालते ते आम्हाला 'इकबाल'मधून श्रेयस तळपदे आणि सात आठ म्हशींनी शिकवलं). मागच्याच आठवड्यात द्वारकानाथ संझगिरींनी घेतलेला तुझा एक इंटरव्ह्यू पाहत होतो, (ज्यात तुझ्या प्रत्येक उत्तराची सुरुवात 'आय थिंक' ने होते तोच) त्यात 'रिव्हर्स स्विंग तुला इतका छान कसा जमतो' यावर तू  सांगितलंयस की 'रिव्हर्स स्विंग नॅचरल आहे, बॉल जुना झाला आणि शायनी साईड (आहुजा नव्हे) टिकवून ठेवली की सरावाने कुणालाही जमू शकतो. पण एक्शनवरही ते बरंचसं अवलंबून आहे, माझी एक्शन राउंड आर्म असल्याने थ्रू एयर exaggerated स्विंग मिळून मला फायदा व्हायचा.. वकार युनूससारखाच'. झालं, मग तुझे आणि त्याचे बरेच व्हिडीओ पाहिले आणि तथ्य जाणवलंही.

तू वनडेत एक नोटेबल क्रिकेटर नेहमीच राहिलास, पण तुझं कसोटीत करियर तितकंसं फुललं नाही. १९१ वनडेत तब्ब्ल २८८ विकेट्स घेणाऱ्याने (याला म्हणतात विकेट टेकिंग अबिलिटी) २६ कसोटीत ५८ विकेट्स घ्याव्यात हे काही तुझ्या टॅलेंटशी न्याय करत नाही. बॅटिंग करताना ऑस्ट्रेलियात सलग सात बदकं मिळाल्यावर तुझ्यावर फार टीका झाली, पण याच अजितने क्रिकेटची पंढरी लॉर्ड्सवर शतक ठोकलंय हे लोक विसरतात, जे भल्याभल्याना जमलेलं नाही. वनडेत एकदा गांगुलीने तिसऱ्या नंबरवर पाठवलं तेव्हा ९५ करून डाव सावरणारा अजितच होता. (पण हे कधीतरीच ठीक असतं, कारण पुढे ग्रेग चॅपलने इरफान पठाणला सतत वन डाऊन पाठवत त्याच्यातला बॉलर शोषून घेत त्याच्या करियरचा दिग्विजय सिंग केला, त्यामुळे मग त्याला कुणी सिरियसली घेईनासं झालं, त्याच्या स्वतःच्या स्विंगसकट..)

तुझ्या स्किल्सचा पुरेपूर वापर कदाचित अझर, गांगुली, किंवा द्रविडला कॅप्टन म्हणून करता आला नसेल. तू गिलख्रिस्टला यॉर्करवर काढलेलं बोल्ड, २००७ वर्ल्ड कप आधीच्या विंडीजशी सिरीजमध्ये ख्रिस गेलचा सतत मामा करत चारपैकी तीन डावात तो राक्षस खाणं (तेव्हा तो अजून राक्षस पदाला पोचला नसला म्हणून काय झालं, राक्षसाचे पाय तर पाळण्यातच दिसतात हे आम्हा क्रिकेटप्रेमी माणसाच्या पाहण्यात आहे), वनडे (४२/) आणि टेस्ट (४१/) दोन्हीतही बेस्ट फिगर्स साधारण सारख्याच तेही ऑस्ट्रेलियाविरुद्ध, शेवटच्या पन्नासाव्या ओव्हरला यॉर्करवर दोन बोल्डसहित टिपलेले तीन कांगारू प्लस त्याच ओव्हरला एक रनआऊट, लंकेविरुद्ध शेवटी ओव्हर्समध्ये २९ पाहिजे असताना तू दोन छकड्या मारत जिंकून दिलेली मॅच (जी टोनी ग्रेगबाप्पाच्या कॉमेंटरीमुळे जास्तच आठवते), रणजी फायनलमध्ये कर्नाटकला ३३८ जिंकायला  हव्या असताना ८१ मध्ये कन्नडिगाना हिसका दाखवत ३३१ मध्ये त्यांना गुंडाळणारा २०१० चा तू, आणि २०१३ ला कॅप्टन म्हणून मुंबईला ४०वे जेतेपद मिळवून देणारा तू, १९९९ आणि २००७ वर्ल्ड कप खेळणारा पण २००३ ला नुसतीच टूरिस्ट म्हणून साऊथ आफ्रिकावारी केलेला तू.. असा बराच काही तू आठवतोस. महाराष्ट्रात सचिनमुळे दुसऱ्यांदा तेंडुलकर आडनाव फेमस झालं, तसंच तुझ्यामुळे दुसऱ्यांदा आगरकर आडनाव फेमस झालं.

असो, आता क्रिकेट एनालिस्ट आणि कॉमेंटेटर म्हणून नवीन इनिंग सुरु केली आहेस, यात तुला भरपूर यश मिळो. लव्ह यू अजित आगरकर!!!

तुझाच एक चाहता,
पराग पुजारी



Wednesday, 16 November 2016

घेई छंद 


'संध्याकाळी जेवायला या, पोळी भाजी वरणभात आहे' असं कुणी म्हणावं आणि आपण जाऊ तेव्हा चक्क पंचपक्वान्नांनी भरलेलं ताट समोर यावं तसं झालं या ९ तारखेला माझं. शिवाजी मंदिर, दादरला सुबोध भावेंच्या 'घेई छंद' या बहुचर्चित बहुप्रतिक्षीत पुस्तकाचा प्रकाशन सोहळा होता. ऑनलाईन बुक केले होतेच, पण निर्मितीतले अनुभव, ती प्रोसेस जाणून घ्यायला मला जास्त आवडते म्हणून गेलो. अनिकेत बोले या माझ्या समव्यसनी मित्रालाही सांगितले, तो जरा उशिरा पोचणार होता, मग पासेस घेऊन ठेवले आणि कार्यक्रम सुरु होईपर्यंत सवयीने बाजूलाच मॅजेस्टिकमध्ये गेलो, पुस्तकं बघत होतो तर तिथूनच बाहेर पडताना कोण दिसावं.. तर दस्तुरखुद्द उत्सवमूर्ती सुबोध भावे.

बालगंधर्व, लोकमान्य या चित्रपटांची जन्मकथा आणि कट्यार काळजात घुसली या नाटकाची तसेच चित्रपटाची जन्मकथा, आलेले वेगवेगळे अनुभव, धमाल किस्से वगैरे सर्व गोष्टींची रेलचेल असलेले हे अनोखे पुस्तक. कार्यक्रम सुरु व्हायला थोडा वेळ होता, तितक्यात एकेक करत अनेक सेलिब्रिटीज येऊ लागले. एक ऑडी आली, त्यातून एक सहा फुटी कायच्या काय वेल बिल्ट माणूस उतरला, त्याच्यामागे मुली वेड्या होऊन ए वॉव, हाsss, आऊ, अय्या, हवेत ओठाचे चंबू, हातवारे वगैरे करत सुस्कारे टाकत गेल्या. पण मला जॉन अब्राहम फक्त मद्रास कॅफेमध्ये आवडलाय. आम्ही दोघांनी आय लेव्हलला एकमेकांकडे बघून न बघितल्यासारखे केले, मी हातातला चहा सोडून गेलो नाही. जाऊ दे, तसंही स्नो असो किंवा अब्राहम.. जॉन नोज नथिंग..

थोड्याच वेळात कार्यक्रम सुरु झाला. सुरुवातीला सुबोध भावे, स्वप्नील जोशी यांच्या डिसेंबरमध्ये येणाऱ्या 'फुगे' चित्रपटाचे ट्रेलर लॉन्च जॉनच्या हस्ते करण्यात आले. जॉन छान मराठीत बोलला. फुगे फुल धमाल वाटतोय.. मूळ कथा सुबोध, स्वप्नील यांचीच आहे. ती फुलवलीये अभिजीत गुरु, हेमंत ढोमे या लेखकांनी. स्वप्नील जोशी, निशिकांत कामत, प्रार्थना बेहेरे, दिग्दर्शिका स्वप्ना वाघमारे-जोशी इत्यादी फुगेची संपूर्ण टीम स्टेजवर होती. शिवाय काल ९ नोव्हेंबर - सुबोधचा वाढदिवसही, अर्थात तेव्हाच केक कटिंगही झाले.
मग आले कट्यारचे संगीतकार पंडित जितेंद्र अभिषेकी यांचे पुत्र शौनक अभिषेकी. सुबोधने शौनक आणि त्याच्या मैत्रीबद्दल पुस्तकात तब्येतीत लिहिलंय. निवेदिका पूर्वी भावेने त्यातला काही भाग वाचून दाखवला. कार्यक्रमाच्या सुरुवातीस शौनकचे शास्त्रीय गायन व्हावे ही सुबोधची इच्छा, म्हणून त्यांनी मधुरंजन राग सादर केला. त्यानंतर कट्यार नाटकाबद्दल गप्पा सुरु झाल्या. अर्थात त्या संचात काम केलेले राहुल देशपांडे, महेश काळे, वेदश्री ओक स्टेजवर येऊन त्यांचे अनुभव, किस्से शेअर करू लागले. गायिका आशा खाडिलकर यांची मुलगी वेदश्रीने 'घेई छंद' गीत झकास सादर केले, सोबतीला पेटीवर त्यांचे पती आदित्य ओक होतेच. यानंतर 'पंचतुंड नररुंडमालधर पार्वतीश आधीं नमितों' यावर सोनिया परचुरे यांनी नृत्य सादर केले, त्याच कट्यार सिनेमाच्या कोरिओग्राफरही होत्या. 

'बालगंधर्व' सिनेमाची टीम यानंतर स्टेजवर आली. रवी जाधव, कौशल इनामदार, नितीन देसाई, महेश लिमये आणि सुहास जोशी, अविनाश नारकर, अभिजीत केळकर वगैरे... त्यांच्याशी रंगलेल्या गप्पांतून बालगंधर्व त्यांनीच पुन्हा जगला. सुबोध बालगंधर्व साकारताना स्त्री आणि पुरुष या दोन्ही भूमिकांसाठीचे फिजिक, तसेच लोकमान्य करताना फिजिकवर घेतलेली शिस्तबद्ध मेहनत ज्यांच्या मार्गदर्शनाखाली झाली त्या परुळेकर मास्तर यांना सन्मानाने सुबोधने स्टेजवर बोलावले. सुबोधसह आजघडीला ४५ मराठी कलाकारांचे आता ते फिटनेस ट्रेनर आहेत. कौशलजींच्या चिन्मया सकल हृदया गाण्यावर मध्यंतर झालं.
बाहेर येताच काउंटरला असलेल्या कॉपीज मी आणि अनिकेतने घेतल्या, चेरी ऑन द केक म्हणजे पुस्तकासोबत या तिन्ही सिनेमांच्या डीव्हीडीज फ्री आहेत. पुस्तक खरंच देखणे, नीटनेटके, सर्वांगसुंदर. 'काउंटरवर पाचशेच्या नोटा चालतील, आज घेऊ' असं कार्यक्रमात आधीच सांगण्यात आलं होतं. पण आम्ही ऑनलाईनवाले.. दुपारीच फोन करून विचारलं होतं त्याप्रमाणे प्रिंटआउट देऊन आमची पुस्तके घेतली. 

मध्यंतरानंतर लगेचच पुस्तकाचे प्रकाशन बऱ्याच दिग्गजांच्या हस्ते झाले. स्टेज पूर्ण भरलेच होते. सुबोधने त्याचे आईवडील, पत्नी आणि दोन्ही मुलं यांना यावेळी स्टेजवर आवर्जून बोलावले. मग 'लोकमान्य' आणि 'कट्यार' सिनेमांच्या टीमशी एकत्र गप्पा झाल्या. लोकमान्यचा दिग्दर्शक ओम राउतने सुबोधचे सांगितलेले डेडिकेशन अचंबित करून गेले. कट्यारबाबत सचिन पिळगावकर, अमृता खानविलकर, मृण्मयी देशपांडे यांनी आपले अनुभव सांगितले. कार्यक्रम गारुड करत जात असतानाच त्या दरम्यान काही टप्प्यांवर पूर्वी भावे, सीमा देशमुख, मृण्मयी देशपांडे यांनी पुस्तकातल्या काही भागाचे अभिवाचनही मस्त केले.

उत्तरोत्तर खूपच रंगत गेलेल्या या कार्यक्रमाचा शेवटही तितकाच उंचीवर होणार हे कळत होतंच, कारण वेदश्रीचं गाणं झालं तेव्हा राहुल, महेशचं गाणं झालं नव्हतं आणि पूर्वीने तर मध्यांतरापूर्वीच सांगितलं होतं की 'काळजी करू नका, सर्वांची गाणी होणार आहेत'. अर्थात राहुल देशपांडे आणि महेश काळे यांनी क्लायमॅक्सला स्टेज ताब्यात घेतलं. सोबत करायला पेटीवर आदित्य ओक, तबल्यावर प्रसाद पाध्ये. अप्रतिम जुगलबंदी - सुरत पिया की - पुढची पंधरा मिनिटे शिवाजी मंदिराचा पत्ता स्वर्गात होता. नाऊ इट वॉंज ओव्हर बट नॉट ओव्हर, कारण तो हँगओव्हर घेऊनच पावलं स्टेशनकडे जायला लागली. बंपर लॉटरी की जॅकपॉटच काय म्हणतात तो लागला होता. प्रकाशन, ट्रेलर लॉन्च, गायन, वादन, नृत्य, अभिवाचन, गप्पा, किस्से, धमाल ऑल इन वन.

पुस्तक चाळताना बऱ्याच नवीन गोष्टी कळत गेल्या. सुबोधचे सुरुवातीचे दिवस, पंडितजी आणि खांसाहेबांच्या भूमिकेसाठी कुणाला घ्यायचे यासाठी सुबोधने निवडलेले पर्याय, त्यासाठी घेतलेल्या भेटीगाठी वाचून तर चकित व्हायला होतं. 'कट्यार नाटक तू दिग्दर्शित करशील का' हे राहुलनी सुबोधला अमेरिकेत त्याचा मैतर हा शो पाहून विचारले तो क्षण, लोकमान्य साकारताना मेकअपमन विक्रम गायकवाड यांनी केलेली जादू, या आणि अशा बऱ्याच गोष्टी पुस्तकात आहेत. मुबलक रंगीत चित्रेही आहेत. छपाई, बांधणी, ग्लॉसी पेपर यामुळे पुस्तक नक्कीच आकर्षक झाले आहे आणि त्यातला कन्टेन्ट तर आणखीनच दर्जेदार आहे. मुखपृष्ठ अगदीच सूचक आणि बोलके.


थँक यू सुबोध आणि संपूर्ण घेई छंद टीम.. जादू करत आला आहात तुम्ही.. यापुढेही करत राहा.. 
आता जाता जाता एक महत्त्वाची गोष्ट - हे सगळं वाचत असताना माझ्यावर जळत असलेल्यांसाठी - मित्र हो, पर्वा करू नका, झाडून सगळे चॅनेलवाले आले होते म्हटल्यावर मीडिया कव्हरेज होतंच, टीव्हीवर दाखवतीलच.. यू ट्यूबचे नशीब जोरावर असेल तर संपूर्ण कार्यक्रम काही दिवसांनी यू ट्यूबवरही अपलोड होईल कदाचित. अवश्य लाभ घ्यावा. 

पुस्तक नक्की वाचा.. आनंद लुटा लेको